Dlaczego numizmaty ze stemplem lustrzanym są szczególnie pożądane przez kolekcjonerów?
- Szczegóły
Stempel lustrzany to technika bicia monet, dzięki której powstaje matowy rysunek na idealnie wypolerowanym lustrzanym tle. Inne spotykane określenia to „stempel polerowany” i „stempel połyskowy”. Moneta powstała w ten sposób nazywana jest przez kolekcjonerów „lustrzanką”. Czym różni się ona od innych numizmatów?
Jak powstają monety?
Monety powstają przy użyciu stempla menniczego, czyli przyrządu umieszczonego między prasą a metalowym krążkiem. Pod wpływem ciśnienia stempel odciska wzór w monecie, a w tym samym czasie inny stempel wytłacza wzór na przeciwnej stronie. Stempel można wytwarzać poprzez sporządzenie odlewu z gipsowego modelu monety oraz za pomocą skanera i oprogramowania do wirtualnego projektowania obiektów trójwymiarowych. Prototyp monety, zwany patrycą, służy do wytłaczania metalowych matryc, którymi wytłacza się pozytywowe wizerunki, a z nich stemple mennicze. Są one później wzmacniane przez hartowanie i chromowanie, następnie polerowane. Drobne niedoskonałości powstające na stemplu z biegiem czasu sprawiają, że rysunek i tło numizmatów mają matowe wykończenie.
Czym jest stempel lustrzany?
Do powstania stempla lustrzanego potrzebne są najlepszej jakości krążki, poddawane dodatkowemu czyszczeniu, polerowaniu i politurowaniu. Stempel menniczy musi być wypolerowany ręcznie i poddany obróbce chemicznej. Po każdym użyciu stempel musi być dokładnie wyczyszczony. Technika bicia polega na kilkukrotnym uderzaniu stemplem przy wysokim nacisku prasy. W rezultacie uzyskuje się wyjątkowo gładkie pole o pięknym połysku. Ponieważ technika jest bardzo czasochłonna, w ten sposób produkuje się głównie monety kolekcjonerskie. Jeśli monety bite są polerowanym stemplem na zwykłym tle, nazywa się je „monetą bitą stemplem poprawionym”. Czasami podobny efekt powstaje, kiedy bije się monety na zwykłych krążkach świeżymi stemplami.
Monety lustrzane są jednymi z najbardziej cenionych. Oprócz sposobu wykonania monety dla kolekcjonerów ważny też jej stan zachowania, czyli grading. W Polsce stosuje się pięciostopniową skalę (I-najlepszy, V-najgorszy), podczas gdy w innych krajach mogą być one inne, na przykład w USA jest stosowana skala ośmiostopniowa. Monety lustrzane w stanie I określa się stopniem L.